Abstract
Halı dokuma sanatı ısınma ve soğuktan korunma amaçlı ihtiyaç sonucu ortaya çıkan ve günümüze kadar gelebilen el sanatlarımızdandır. Anadolu’nun her bölgesinde kirkitli dokuma örneklerine rastlamak mümkündür. Bu dokuma örnekleri bazen havlı dokumalar olarak bilinen halı örnekleri olduğu gibi bazen de havsız olup düz dokumalar olarak adlandırdığımız kilim örnekleri olabilmektedir. Dokunan bölgenin coğrafi ve ekonomik şartlarına göre belirlenen malzemeler dokumanın çeşidini belirlemektedir. Çok eski zamanlarda yapılan dokumaların desenlendirilmesinde kullanılan ipler doğal yollarla doğadan elde edilen bitkilerin kökünden, yaprağından, sapından veya kabuklarından elde edilmiştir. Doğal boyalarla elde edilen dokumaların zamanla kullanılması sonucu batması veya kirlenmesi sonucu yıkanıp temizlenmesi ihtiyacı doğmaktadır. Doğal boyalarla renklendirilen iplerle elde edilen dokuma örneklerinin yıkanması aşamasında kullanılacak olan temizleme maddesine dikkat edilmesi gerekmektedir. Çünkü doğal boyar maddeler kimyasal temizleyicilere karşı dayanaksız olup solma olasılığı yüksektir. Solmaların meydana gelebileceği dokumalarda renklerde kusma denilen renk atma sonucu dokumalarda renk abrajı veya bozulmalar görülmektedir. Yapılan bu alan araştırma çalışması ile el halısı olarak bilinen havlı dokuma örneklerinin yıkama aşamaları ve yıkama esnasında dikkat edilmesi gereken konular üzerine çalışılmıştır. Aksaray ili merkez ilçesinde yapılan alan araştırması sonucunda el dokuması halıların yıkanabildiği başlıca üç firmayla görüşülmüş elde edilen bilgiler kamera kaydı ve görsellerle kayıt altına alınmıştır.
Keywords
References
- Kıraç Cahit (1998) ‘’Aksaray İlimizde Halı-Kilim Konusundaki Faaliyetler’’, Arış dergisi, yıl: 1, sayı: 4
- Deniz Bekir (1998) ‘’Geçmişte ve Günümüzde Aksaray Halıları’’, Arış dergisi, yıl: 1, sayı: 4
- Kılıç Karatay Semra (2020) “Sultanhanı’nda Halı ve Kilim Dokumalarda Kullanılan Onarım Teknikleri ve İşlem Basamakları” Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 46
- Soysaldı Aysen, Kayadibi Pakize, (2014) ‘’ Taşpınar Örneklik Halıları’’, Arış Dergisi, sayı:10
- Kara Devrim, Bozhan Nesrin, Yalçın Bilal, (2006). Aksaray İl Çevre Durum Raporu, Aksaray, s. 170-172
- Sözlü Görüşmeler
- Ülkü Süleyman, Sözlü Görüşme, 07.09.2023
- Ülkü Hasan Hüseyin, Sözlü Görüşme, 07.09.2023
- Ülkü Erol, Sözlü Görüşme, 07.09.2023
Abstract
Halı dokuma sanatı ısınma ve soğuktan korunma amaçlı ihtiyaç sonucu ortaya çıkan ve günümüze kadar gelebilen el sanatlarımızdandır. Anadolu’nun her bölgesinde kirkitli dokuma örneklerine rastlamak mümkündür. Bu dokuma örnekleri bazen havlı dokumalar olarak bilinen halı örnekleri olduğu gibi bazen de havsız olup düz dokumalar olarak adlandırdığımız kilim örnekleri olabilmektedir. Dokunan bölgenin coğrafi ve ekonomik şartlarına göre belirlenen malzemeler dokumanın çeşidini belirlemektedir. Çok eski zamanlarda yapılan dokumaların desenlendirilmesinde kullanılan ipler doğal yollarla doğadan elde edilen bitkilerin kökünden, yaprağından, sapından veya kabuklarından elde edilmiştir. Doğal boyalarla elde edilen dokumaların zamanla kullanılması sonucu batması veya kirlenmesi sonucu yıkanıp temizlenmesi ihtiyacı doğmaktadır. Doğal boyalarla renklendirilen iplerle elde edilen dokuma örneklerinin yıkanması aşamasında kullanılacak olan temizleme maddesine dikkat edilmesi gerekmektedir. Çünkü doğal boyar maddeler kimyasal temizleyicilere karşı dayanaksız olup solma olasılığı yüksektir. Solmaların meydana gelebileceği dokumalarda renklerde kusma denilen renk atma sonucu dokumalarda renk abrajı veya bozulmalar görülmektedir. Yapılan bu alan araştırma çalışması ile el halısı olarak bilinen havlı dokuma örneklerinin yıkama aşamaları ve yıkama esnasında dikkat edilmesi gereken konular üzerine çalışılmıştır. Aksaray ili merkez ilçesinde yapılan alan araştırması sonucunda el dokuması halıların yıkanabildiği başlıca üç firmayla görüşülmüş elde edilen bilgiler kamera kaydı ve görsellerle kayıt altına alınmıştır.
Keywords
References
- Kıraç Cahit (1998) ‘’Aksaray İlimizde Halı-Kilim Konusundaki Faaliyetler’’, Arış dergisi, yıl: 1, sayı: 4
- Deniz Bekir (1998) ‘’Geçmişte ve Günümüzde Aksaray Halıları’’, Arış dergisi, yıl: 1, sayı: 4
- Kılıç Karatay Semra (2020) “Sultanhanı’nda Halı ve Kilim Dokumalarda Kullanılan Onarım Teknikleri ve İşlem Basamakları” Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 46
- Soysaldı Aysen, Kayadibi Pakize, (2014) ‘’ Taşpınar Örneklik Halıları’’, Arış Dergisi, sayı:10
- Kara Devrim, Bozhan Nesrin, Yalçın Bilal, (2006). Aksaray İl Çevre Durum Raporu, Aksaray, s. 170-172
- Sözlü Görüşmeler
- Ülkü Süleyman, Sözlü Görüşme, 07.09.2023
- Ülkü Hasan Hüseyin, Sözlü Görüşme, 07.09.2023
- Ülkü Erol, Sözlü Görüşme, 07.09.2023
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Fine Arts Education |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2024 |
| Submission Date | February 7, 2024 |
| Acceptance Date | June 28, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024Volume: 8 Issue: 1 |
