NAKİT AKIŞ TABLOSUNA DAYALI FİNANSAL ORANLAR VE PROMETHEE YÖNTEMİ İLE FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ: BİST BİLİŞİM SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA
Öz
Bir işletmenin finansal performansı, başta yatırımcılar ve kredi verenler olmak üzere işletme ile ilgili tüm paydaşlar için önem arz etmektedir. Bu noktada özellikle nakit sağlama gücünü ölçen analizler işletmelerin finansal performanslarını değerlendirmek için sıklıkla kullanılmaktadır. Nakit akış tablosu tahakkuk esasına göre düzenlenmeyen tek tablo olması nedeniyle nakit giriş ve çıkışlarını en net gösteren tablodur. Nakit akış tablosunda bir dönem boyunca gerçekleşen nakit akımları işletme, yatırım ve finansman faaliyetleri olarak sınıflandırılmaktadır. Dolayısıyla bu tabloda nakdin hangi faaliyetlerden sağlandığı ve nerelerde kullanıldığı görülebilmektedir. Bu bağlamda işletmelerin likidite yapısı ve nakit varlıklarının verimli kullanılıp kullanılmadığı nakit akış tablosuna dayalı rasyolarla ölçülebilmektedir. Bu çalışmada payları Borsa İstanbul (BİST)’da işlem gören ve bilişim sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performansları nakit akış tablosuna dayalı oranları hesaplanarak analiz edilmiştir. Bu oranlar işletmelerin 2017 – 2020 yıllarına ait bilanço, gelir tablosu ve nakit akış tablolarından yararlanılarak elde edilmiş olup, çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan PROMETHEE yöntemiyle analiz edilmiştir. Performans ölçütü olarak kullanılan nakit akış tablosuna dayalı rasyoların değerlendirmedeki ağırlıkları ise geliştirilmiş Entropi yöntemiyle belirlenmiştir. Kısmi ve tam performans sıralamaları için Visual PROMETHEE paket programı kullanılmıştır. Analiz sonucunda işletmelerin performansları negatif ve pozitif üstünlük değerlerine göre sıralanmıştır. Çalışmanın sonunda, analiz dönemini kapsayın bütün yıllarda sıralamada ilk sırada olan tek bir işletmenin olmadığı, sektördeki finansal performansın işletmeler bazında istikrarlı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Nakit akış tablosu finansal oran bilişim sektörü Promethee yöntemi geliştirilmiş Entropi
Kaynakça
- Akdoğan, N. & Tenker N. (2010). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri (13. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Akyıl Aslan, S. (2019). Uluslararası finansal raporlama standartlarına göre hazırlanmış nakit akış tablosu, nakit akış tablosu analiz teknikleri ve uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Akyüz, F. & Bilgiç, S. (2016). Active Profitability of IT Companies Quoted on The Istanbul Stock Exchange with Leverage Ratio, Current Ratio, Cash Ratio and Acid-Test Comparison with Statistical Analysis Methods. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (28/4) , 88-102 . 06.07.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/usaksosbil/issue/41413/500713 sayfasından erişilmiştir.
- Bağcı, H. & Rençber, Ö. F. (2014). Kamu bankaları ve halka açık özel bankaların Promethee yöntemi ile kârlılıklarının analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 39-47.
- Biçen, Ö. F. & Sezgin, H. (2017). Finansal oranların firma değeri üzerindeki etkileri: Borsa İstanbul bilişim sektörüne yönelik bir panel veri analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15 (3), 25-41.
- Bulgurcu, B. K. (2012), Application of TOPSIS technique for financial performance evaluation of technology firms in İstanbul stock exchange market. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 62, 1033-1040.
- Bülbül, S. E. & Köse, A. (2016). Türk sigorta sektörünün Promethee yöntemi ile finansal performans analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38 (1) , 187-210.
- Cebeci, G. & Özbilgin, İ. (2015). Borsa İstanbul bilişim endeksinde yer alan şirketlerin kurumsal yönetim ve finansal performans açısından değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4).
- Chen, X. Wang, X. Wu, D.D. and Zhang, Z. (2011). Analysing Firm Performance in Chinese IT Industry: DEA Malmquist Productivity Measure. International Journal of Information Technology and Management, 10(1), 3-23.
- Csk Bilişim Teknolojileri A.Ş. (2019). Bilişim sektörü nedir? 09.07.2021 tarihinde https://www.cskbilisim.com/case/bilisim-sektoru-nedir/ sayfasından erişilmiştir.
- Dumanoğlu, S. & Ergül, N. (2010). İMKB’de işlem gören teknoloji şirketlerinin mali performans ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (48), 101-111.
- Dünya Gazetesi. (2021). Bilişim sektörü ilk çeyrekte %18 büyüdü haberi. 07.07.2021 tarihinde https://www.dunya.com/ekonomi/bilisim-sektoru-ilk-ceyrekte-yuzde-18-buyudu-haberi-623771 sayfasından erişilmiştir.
- Gök Kısa, A. C. & Perçin, S. (2018) Bütünleşik Entropi ağırlık-Vıkor yöntemi ile bilişim teknolojisi sektöründe performans ölçümü. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (14), 1-13.
- Koca, G. & Eğilmez, Ö. (2020). Makine seçimi probleminin Entropi ağırlıklı TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi: Bir doğal taş işletmesi örneği. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7 (2) , 714-729.
- Sakarya, Ş. & Aksu, M. (2020). Ulaşım sektöründeki işletmelerin finansal performanslarının geliştirilmiş Entropi temelli TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 21-40.
- Sakarya, Ş. & Aytekin, S. (2013). İMKB’de işlem gören mevduat bankalarının performansları ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkinin ölçülmesi: PROMETHEE çok kriterli karar verme yöntemiyle bir uygulama. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 99-109.
- Silo.Tips. (2019). Dünya bilişim sektörünün genel durumu. 09.07.2021 tarihinde https://silo.tips/download/indekiler-dnya-blm-sektrnn-genel-durumu-2-biliim-teknolojilerinin-ekonomiye-katk sayfasından erişilmiştir.
- Tayyar, N., Akcanlı, F., Genç, E. & Erem, I. (2014). BİST’e kayıtlı bilişim ve teknoloji alanında faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ve gri ilişkisel analiz (GİA) yöntemiyle değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (61), 19-40.
- Tektüfekçi, F. (2010). İMKB’ye kayıtlı halka açık teknoloji şirketlerinde finansal etkinliğin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Organizasyonel ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 69-77.
- Thore, S., Fred, P., Rueflı, Tw. & Yue, P. (1996). DEA and the management of the product cycle: The U.S. computer ındustry. Computers & Operations Research, 23(4), 341-356.
- Türkmen, S. Y. & Çağıl, G. (2012). İMKB’ye kote bilişim sektörü şirketlerinin finansal performanslarının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Maliye ve Finans Yazıları, 1(95), 59-78.
- Yerdelen Kaygın, C. (2020). BİST bilişim sektöründe işlem gören şirketlerin finansal performanslarının Multimoora yöntemleri ile ölçümü. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(3), 529-546.
- Yıldırım, F., Ilgaz Yıldırım, B., & Alkaya, S. (2016). Cash flow ratios in financial statements: an application for stone and land based industry sector. International Journal of Innovative Research in Education, 3(1), 10-18.
- Yücel, R. & Ahmetoğulları, K. (2015). Ar-Ge harcamalarının firmaların net kâr değişimi ve hisse başına kârlılığına inovatif etkisi: Bist teknoloji yazılım ve bilişim sektöründe bir uygulama. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (4), 87-104.
- Zhang, X., Wang, C., Li, E. & Xu, C. (2014). Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved entropy weight method. The Scientific World Journal, 2014. 1-7. 11.07.2021 tarihinde http://dx.doi.org/10.1155/2014/797814 sayfasından erişilmiştir.
FINANCIAL RATIOS BASED ON CASH FLOW STATEMENT AND FINANCIAL PERFORMANCE ANALYSIS WITH PROMETHEE METHOD: AN APPLICATION IN BIST IT SECTOR
Öz
The financial performance of a business is important to all stakeholders related to the business, especially investors and lenders. In particular, proportional analyses that measure cash generation power are often used to assess business performance. Because the cash flow statement is the only table that is not regulated on an accrual basis, it is the one that shows cash inflows and outflows the most clearly. In the cash flow statement, cash flows realized over a period are classified as operating, financing and investment activities. Therefore, it can be seen from which activities the cash created in the enterprise is provided and where it is used. In this context, the liquidity structure of enterprises and whether cash assets are used efficiently can be measured by cash flow ratios. In this study, the financial performance of companies whose shares are traded in Borsa Istanbul (BIST) and operating in the IT sector were analyzed by calculating cash flow rates. These rates were obtained by using the balance sheet, income statement and cash flow statements of the enterprises for the years 2017-2020 and were analyzed by PROMETHEE method, one of the multi-criteria decision making methods. The weight of the cash flow ratios used as performance criteria in the evaluation was determined by the improved Entropy method. For partial and complete performance rankings, the Visual PROMETHEE package program is used. As a result of the analysis, the performance of enterprises was ranked according to negative and positive superiority values.
Anahtar Kelimeler
Cash flow ratios IT sector Promethee method ımproved Entropy
Kaynakça
- Akdoğan, N. & Tenker N. (2010). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri (13. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Akyıl Aslan, S. (2019). Uluslararası finansal raporlama standartlarına göre hazırlanmış nakit akış tablosu, nakit akış tablosu analiz teknikleri ve uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Akyüz, F. & Bilgiç, S. (2016). Active Profitability of IT Companies Quoted on The Istanbul Stock Exchange with Leverage Ratio, Current Ratio, Cash Ratio and Acid-Test Comparison with Statistical Analysis Methods. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (28/4) , 88-102 . 06.07.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/usaksosbil/issue/41413/500713 sayfasından erişilmiştir.
- Bağcı, H. & Rençber, Ö. F. (2014). Kamu bankaları ve halka açık özel bankaların Promethee yöntemi ile kârlılıklarının analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 39-47.
- Biçen, Ö. F. & Sezgin, H. (2017). Finansal oranların firma değeri üzerindeki etkileri: Borsa İstanbul bilişim sektörüne yönelik bir panel veri analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15 (3), 25-41.
- Bulgurcu, B. K. (2012), Application of TOPSIS technique for financial performance evaluation of technology firms in İstanbul stock exchange market. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 62, 1033-1040.
- Bülbül, S. E. & Köse, A. (2016). Türk sigorta sektörünün Promethee yöntemi ile finansal performans analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38 (1) , 187-210.
- Cebeci, G. & Özbilgin, İ. (2015). Borsa İstanbul bilişim endeksinde yer alan şirketlerin kurumsal yönetim ve finansal performans açısından değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4).
- Chen, X. Wang, X. Wu, D.D. and Zhang, Z. (2011). Analysing Firm Performance in Chinese IT Industry: DEA Malmquist Productivity Measure. International Journal of Information Technology and Management, 10(1), 3-23.
- Csk Bilişim Teknolojileri A.Ş. (2019). Bilişim sektörü nedir? 09.07.2021 tarihinde https://www.cskbilisim.com/case/bilisim-sektoru-nedir/ sayfasından erişilmiştir.
- Dumanoğlu, S. & Ergül, N. (2010). İMKB’de işlem gören teknoloji şirketlerinin mali performans ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (48), 101-111.
- Dünya Gazetesi. (2021). Bilişim sektörü ilk çeyrekte %18 büyüdü haberi. 07.07.2021 tarihinde https://www.dunya.com/ekonomi/bilisim-sektoru-ilk-ceyrekte-yuzde-18-buyudu-haberi-623771 sayfasından erişilmiştir.
- Gök Kısa, A. C. & Perçin, S. (2018) Bütünleşik Entropi ağırlık-Vıkor yöntemi ile bilişim teknolojisi sektöründe performans ölçümü. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (14), 1-13.
- Koca, G. & Eğilmez, Ö. (2020). Makine seçimi probleminin Entropi ağırlıklı TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi: Bir doğal taş işletmesi örneği. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7 (2) , 714-729.
- Sakarya, Ş. & Aksu, M. (2020). Ulaşım sektöründeki işletmelerin finansal performanslarının geliştirilmiş Entropi temelli TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 21-40.
- Sakarya, Ş. & Aytekin, S. (2013). İMKB’de işlem gören mevduat bankalarının performansları ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkinin ölçülmesi: PROMETHEE çok kriterli karar verme yöntemiyle bir uygulama. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 99-109.
- Silo.Tips. (2019). Dünya bilişim sektörünün genel durumu. 09.07.2021 tarihinde https://silo.tips/download/indekiler-dnya-blm-sektrnn-genel-durumu-2-biliim-teknolojilerinin-ekonomiye-katk sayfasından erişilmiştir.
- Tayyar, N., Akcanlı, F., Genç, E. & Erem, I. (2014). BİST’e kayıtlı bilişim ve teknoloji alanında faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ve gri ilişkisel analiz (GİA) yöntemiyle değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (61), 19-40.
- Tektüfekçi, F. (2010). İMKB’ye kayıtlı halka açık teknoloji şirketlerinde finansal etkinliğin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Organizasyonel ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 69-77.
- Thore, S., Fred, P., Rueflı, Tw. & Yue, P. (1996). DEA and the management of the product cycle: The U.S. computer ındustry. Computers & Operations Research, 23(4), 341-356.
- Türkmen, S. Y. & Çağıl, G. (2012). İMKB’ye kote bilişim sektörü şirketlerinin finansal performanslarının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Maliye ve Finans Yazıları, 1(95), 59-78.
- Yerdelen Kaygın, C. (2020). BİST bilişim sektöründe işlem gören şirketlerin finansal performanslarının Multimoora yöntemleri ile ölçümü. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(3), 529-546.
- Yıldırım, F., Ilgaz Yıldırım, B., & Alkaya, S. (2016). Cash flow ratios in financial statements: an application for stone and land based industry sector. International Journal of Innovative Research in Education, 3(1), 10-18.
- Yücel, R. & Ahmetoğulları, K. (2015). Ar-Ge harcamalarının firmaların net kâr değişimi ve hisse başına kârlılığına inovatif etkisi: Bist teknoloji yazılım ve bilişim sektöründe bir uygulama. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (4), 87-104.
- Zhang, X., Wang, C., Li, E. & Xu, C. (2014). Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved entropy weight method. The Scientific World Journal, 2014. 1-7. 11.07.2021 tarihinde http://dx.doi.org/10.1155/2014/797814 sayfasından erişilmiştir.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2022 |
| Kabul Tarihi | 1 Haziran 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Cilt: 6 Sayı: 1 |
