Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Transformation of Concepts from the Late Ottoman Period to the Early Republican Era: Protection, Healing, Patient-Illness

Yıl 2025, , 24 - 51, 30.06.2025

Hülya Öztürk Karataş , Atiye Emiroğlu

https://doi.org/10.38122/ased.1649633

Öz

The Ottoman Empire developed a unique system for healthcare services and combating epidemics. This system was shaped through the establishment of Darüşşifas, which functioned not only as medical treatment centers but also as institutions providing medical education and overseeing public health. These structures were supported by innovative practices such as music therapy and the use of medicinal herbs alongside traditional medicine. Over time, the concept of Darüşşifa was gradually replaced by the term hospital, reflecting a more narrowly defined approach to healthcare services, which also signified the functional transformation of health institutions.The Ottoman Empire's efforts to combat the increasing epidemic outbreaks, especially in the 19th century, necessitated the implementation of quarantine measures and the establishment of Tahaffuzhanes, which served as health inspection points. While quarantines involved measures to isolate disease carriers, Tahaffuzhanes emerged as institutional structures working to control the spread of infectious diseases. The Ottoman healthcare system operated in accordance with the waqf-based model, providing free healthcare services. Like all Ottoman institutions that underwent transformations in the 19th century, healthcare institutions also experienced significant changes, leading to the transition toward modern health policies, in which the state's regulatory and supervisory role increased. This study examines the transformation of healthcare institutions within the modernization efforts from the Ottoman Empire to the Early Republican Period, considering the historical context, societal perceptions, and the evolution of health policies. The analysis, conducted in terms of the functionality of healthcare structures and their impact on public health, is significant in revealing the connection between modern health policies and their Ottoman-era implementations, as well as society's reception of these institutions.

Anahtar Kelimeler

healt concept darüşşifa tahaffuzhane

Kaynakça

  • Acımış, N. M. ve Kılıç, B. B. (2021). Cumhuriyet (1928-1973) döneminde sürdürülen sağlığın geliştirilmesi mücadelesinde halk sağlığı temaları. Lokman Hekim Dergisi, 11 (1), 30-39.
  • Ağır, S. (2020). Osmanlı’da karantina uygulama süreçleri ve tepkiler (1865-1914). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Ak, S. (2024). Osmanlı’dan günümüze karantina uygulama süreçleri ve pandemiyle mücadelede izlenen sağlık politikaları. Journal of socıalandanalytıcalhealth, 22(2), 172-186.
  • Ataç A., Kurt, E. & Keser, A. (2013). From mekteb-i tıbbiye-i adliye-i şahane to present day an overview to pharmaceutics education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 106, 1259 1264.
  • Ayalon, Y. (2014). Natural disasters in the ottoman empire plague, famine and other misfortunes, Cambridge University Press.
  • BCA, 272-0-079, 72/2/14, M-24.03.1924.
  • BCA, 30-18-1-2, 46/47/17, M-02.07.1934.
  • BCA. 180-9-0-0., 238/1188/10, M-02.05.1926.
  • BCA., 180-9-0-0., 213/1059/9, M-25.12.1924.
  • BCA., 30-18-1-1., 15/60/6, M-23.08.1925.
  • BCA., 30-18-1-2., 23/63/11., M-06.09.1931.
  • BCA., 30-18-1-2., 31/69/8., M-03.11.1932.
  • Benli, K. (2017). Klasik dönem Osmanlı sağlık sistemi ve salgın hastalıklar (1300-1600). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • BEO, 95/7070, H-03.04.1310.
  • Beylik, U., Kayral, H. İ., & Çırakalp, Ü. 13. (2015). Yüzyıldan 21. yüzyıla Türk sağlık sisteminin gelişim süreci üzerine bir değerlendirme. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(4), 183-189.
  • BOA, BEO, Ayniyât Defteri, Nr: 1714, S. 17-18.
  • BOA, C.SH., 1/29.
  • BOA, DH.H.,35/27, H.15.01.1331.
  • BOA, IrâdeMesâil-i Mühimme Karantina, Nr: 2537. Kaymakam Paşa takdiri.
  • BOA, irade Hariciye. Nr: 16790. 6 Safer 295/28 Kanun-ı Skil 293 tarihli sıhhiye meclisi tezkiresi ve ekleri.
  • BOA. C..SH..12.596. 21.03.1254.
  • BOA., A., AMD.
  • BOA., A., DVN.
  • 1/69., H-09.12.1262.
  • 2/35., H- 27.04.1259.
  • BOA., A., MKT. 8/35., H- 01.12.1259.
  • BOA., A., MKT.MVL. 1/21., H-18.01.1260.
  • BOA., A.MKT.MHM. 506/18., H-23.07.1321.
  • BOA., C..SH.., 27/1305, H-21.10.1259.
  • BOA., DH.MUİ., 14/21., H-17.10.1327.
  • BOA., İ. SH., 5/34, H-25.06.1324.
  • BOA., İ..DH.. 915/72648., H-5.07.1301.
  • BOA., İ..HUS., 17/137. H-18.04.1311.
  • BOA., İ..SH.. , 1/13., H-10.07.1310.
  • BOA., İ..SH.., 2/36., H-04.07.1314.
  • BOA., MAD.d/20266, H. 29.12.1030.
  • BOA., ML.EEM. 44/22, R-26.05.1294.
  • BOA., Y. A. RES., 148/39, H-18.07.1323.
  • BOA., Y..A...HUS., 286/70., H-09.06.1311.
  • BOA., Y..PRK.UM..17/76., H-22.11.1307.
  • BOA.,A.AMD., 24/7, H-2.01.1267.
  • BOA.,C..SH.., 24/1162, H-19.04.1264.
  • BOA.,C..SH..,21/1038, H-06.07.1256.
  • BOA.,DH.İD.., 46/85, H-27.02.1332.
  • BOA.,DH.MKT., 85/9, H-28.12.1310.
  • BOA.,ML.EEM., 24/15, R-27.09.1288.
  • Cantay, G. (2018), Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifaları. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • Chapman, G. B., & Coups, E. J. (2006). Emotions and preventive health behavior: Worry, regret, and influenza vaccination. Health Psychology, 25(1), 82-90.
  • Çakır, G. K. (2021). Cumhuriyet dönemi toplum sağlığı politikalarında bulaşıcı hastalıklar 1920 1940. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 202-228.
  • Damasio, A. R. (1994). Descartes’ error: emotion, reason, and the human brain. Putnam.
  • Demirci, M. (2012). Osmanlı sağlık kurumları tarihi. İstanbul: Kültür Yayınları.
  • Emiroğlu, A. (2023). Öztürk H. (Ed.), Dr. Abdülhak Adnan (Adıvar)’ın sağlık alanındaki çalışmaları (ss. 1-5). Ankara: Türkiye Klinikleri.
  • Ergin, O. (2016). Osmanlı’da sağlık ve tıp tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Goffman, (2002). The Ottoman Empire and early modern Europa. Cambrıdge University Press, New York.
  • Greenberg, J., Pyszczynski, T., & Solomon, S. (1986). The causes and consequences of a need for self-esteem: A terror management theory. Public Self and Private Self, 189-212.
  • Karaboğa, G., Çağlar, Y., & Şener, İ. (2023). Cumhuriyet tarihimizde sağlık sisteminin gelişimi ve organizasyonel dönüşüm. Manas Ssosyal Araştırmalar Dergisi 12, 319-333.
  • Kardaş, A. (2020). Cumhuriyet Dönemi’nde veba salgınları ve alınan önlemler (1923-1947). Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 7 (4), 2054-2079.
  • Kılıç, R., Nazlıer, Y. F., Özelçi, P., & Kara, A. (2023). Osmanlıda aşının tarihi: aşı memurları ve aşı evleri. Pediatr Inf 17(4), 273-289.
  • Köroğlu, A., & Karagüzel, E. Ö. (2023). Sağlığın teşviki ve gelişmesinde sağlık piskolojisinin rolü. Farabi Tıp Dergisi 2(4), 32-38.
  • Lewis, B. (2001). Modern Türkiye’nin Doğuşu. Ankara: TTK Yayınları.
  • Matovic, D., Briesemeister, B. B., & Kuchinke, L. (2021). The emotionality of words modulates lexical processing: Evidence from reaction times and event-related potentials. Neuropsychologia, 157, 107868.
  • Memiş, E., Güney Ç., & Gökçe, A. (2020). Duygu Yüklü Kelimelerin İşlenmesinde Konfigüsyon temelli temsiller. Psikoloji Çalışmaları. StudiesPsyschology, Advanceonlinepublication. https://doi.org/10.26650/SP2019-001.
  • Memiş, M., Güney, S., & Gökçe, H. (2020). Sağlık iletişiminde dilin önemi ve hasta algısı. Türk Sağlık İletişimi Dergisi, 5(2), 45-62.
  • Midhat, A. (1994). "Devlet-i Aliyye- i Osmaniye’de Karantina yani Usi:11-1 Tahaffuzun Tarihçesi", Salname-i Nezâret-i Hafidye, Belleten, 58(222), 329-376.
  • Nesipoğlu, G. (2018). Olgusal bir yapı olarak sağlık politikaları: 1920-1960 yılları arası Cumhuriyet Döneminin tarihsel izleği. Haccettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21 (1), 165-177.
  • Ortaylı, İ. (2007). İmparatorluğun en uzun yüzyılı. İstanbul: TimaşYayınları.
  • Özmen, S., & Koyuncu, S. (2023). A systematıc revıew on the concept and types of frıendly hospıtal. Hacettepe Journal of Health Administration, 26(3), 723-744.
  • Öztürk H., & Emiroğlu, A. (2023). Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti çocuk yetiştirme politikalarında Darü’ş-şafaka, Dar’ül-Aceze, Dar’ül-Hayr ve Dar’ül Eytam kurumlarının yeri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(4), 344-368.
  • Öztürk, H. (2023). Öztürk H. (Ed), Atatürk’ün vefatından sağlıkta sosyalleşmeye kadar geçen sürede sağlıkla ilgili yasal düzenlemeler (1938-1960) (ss. 55-63). Ankara: Türkiye Klinikleri.
  • Öztürk, H., & Emiroğlu, A. (2024). Az bilinen bir sağlık bakanı dr. rıza nur: Geleneksel araştırma. Turkiye Klinikleri J MedEthics. 32(1), 19-27.
  • Peter, M. L., Lipkus, I. M., & Diefenbach, M. A. (2006). Illness representations, coping, and health behavior: A theoretical review and synthesis. Health Psychology Review, 1(2), 140-162.
  • Resmî Gazete, 6 Mayıs 1930; https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc008/kanunt bmmc008/kanuntbmmc00801593.pdf.
  • Robinson, M. D., & Clore, G. L. (2002). Belief and feeling: Evidence for an accessibility model of emotional self-report. Psychological Bulletin, 128(6), 934-960.
  • Rose, A., (2022). Water and wellness: cholera in the nineteenth-century ottoman empire. undergraduate senior thesis Columbia University.
  • Rose, N. (2001).“The Politics of Life Itself.” Theory Culture & Society 18(6), 1-30.
  • Schmid, M. B., Kindermann, L., & Horn, A. B. (2015). Doctor-patient communication and patient satisfaction: The role of linguistic alignment. Patient Education and Counseling, 98(4), 451 456.
  • Shaw, S. J., & Shaw, E. K. (1977). History of the Ottoman Empireand Modern Turkey. Cambridge: Cambridge University Press. S. 289.
  • Şehsuvaroğlu, B. (1957). Türkiye Karantina Tarihine Giriş. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınevi, İstanbul.
  • Takvim-i Vekayi, 2, 7 Cemaziyelahir 1247 (13 Kasım 1831).
  • TDA, 534. 37379.150298.27., M-15.02.1945.
  • TDA., 503 .2592.17222.3., M-03.03.1947.
  • TDA., 503. 2592.17222.1., M-05.12.1947.
  • TDK, Darüşşifa, Nişanyan Sözlük, Çağdaş Türkçenin https://www.nisanyansozluk.com/kelime/dar%C3%BC%C5%9F%C5%9Fifa. Etimolojisi.
  • Terzioğlu, A. (2002). “Cumhuriyet Dönemi Türk tıbbına ve tıp eğitimine bir bakış”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 2, 269-307.
  • Terzioğlu, A., (1992). Bimarhane. İstanbul: TDVA.
  • Toprak, Z. (2013). II. Abdülhamid ve Dönemi. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Uzluk, F. N. (1948). CholeraAsiaticanın Epidemi tarihi üstüne bir araştırma. Türk Hijyen ve Tecrübî Biyoloji Dergisi, 8(1), Ankara.
  • Uzunçarşılı, İ. H. (2011). Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı. Ankara: TTK Yayınları.
  • Williams, D. R. (2013). Stress and the mental health of populations of color: Advancing our understanding of race-related stressors. Journal of Health and Social Behavior, 54(1), 1-17.
  • Yıldırım, N. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Koruyucu Sağlık Uygulamaları. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, 5, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yıldırım, N. (2006). 1894’ten Günümüze Üsküdar Tebhirhanesi. Üsküdar Sempozyumu IV Bildiriler, II, 413-428.
  • Yıldırım, N. Tübitak Bilim ve Toplum Başkanlığı Popüler Bilim Yayınları, https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/darussifa
  • Yılmaz, B. (2017). Doğu-batı iki farklı düşünme yöntemi ve XX. yüzyıl batı sanatında doğu etkileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(47), 242-254.
  • Yılmaztürk, A. (2013). Türkiye’de sağlık reformlarının tarihsel gelişimi ve sağlıkta dönüşüm programı’nın küresel niteliğinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi I, 176-188.

Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık

Yıl 2025, , 24 - 51, 30.06.2025

Hülya Öztürk Karataş , Atiye Emiroğlu

https://doi.org/10.38122/ased.1649633

Öz

Osmanlı Devleti, sağlık hizmetleri ve salgın hastalıklarla mücadelede kendine özgü bir sistem geliştirmiştir. Oluşturduğu sistemi Darüşşifalar ile şekillendirmiştir. Darüşşifalar, yalnızca tıbbi tedavi merkezleri değil, aynı zamanda tıp eğitimi verilen ve toplum sağlığını gözeten kurumlar olarak işlev görmüştür. Bu yapılar, geleneksel tıbbın yanı sıra müzikle tedavi ve şifalı bitkilerle iyileştirme gibi yenilikçi uygulamalarla desteklenmiştir. Zamanla “darüşşifa” kavramı yerini daha dar kapsamlı bir sağlık hizmeti anlayışını yansıtan “hastane” terimine bırakmış, bu değişim sağlık kurumlarının işlevsel dönüşümünü de beraberinde getirmiştir.Osmanlı Devleti'nin özellikle 19. yüzyılda artan salgın hastalıklarla mücadelesi, karantina uygulamalarını ve tahaffuzhane adı verilen sağlık kontrol noktalarını gerekli kılmıştır. Karantinalar, hastalık taşıyıcılarını izole etmeye yönelik önlemler içerirken, tahaffuzhaneler salgın hastalıkların kontrol altına alınmasına da yönelik çalışmaları olan kurumsal yapılar olarak ortaya çıkmıştır. Osmanlı sağlık sistemi, vakıf temelli ücretsiz sağlık hizmetlerine uygun şekilde yürütülmüştür. 19.yüzyılda değişen tüm Osmanlı kurumları gibi sağlık kurumları da değişime uğramış, devletin düzenleyici ve denetleyici rolünün arttığı modern sağlık politikalarına geçiş sürecine girilmiştir.Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nden Erken Cumhuriyet Dönemine modernleşme çabaları içerisinde sağlık kurumlarındaki dönüşümü tarihsel bağlamda ele almakta, toplumsal algılar ve sağlık politikalarının evrimi açısından değerlendirmektedir. Sağlık yapılarının, işlevselliği ve toplum sağlığına etkileri üzerinden gerçekleştirilen analiz, modern sağlık politikalarının Osmanlı dönemindeki uygulamalarla olan bağını ve toplumun bu yapıları kabulünü ortaya koyması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

sağlık kavram darüşşifa tahaffuzhane

Kaynakça

  • Acımış, N. M. ve Kılıç, B. B. (2021). Cumhuriyet (1928-1973) döneminde sürdürülen sağlığın geliştirilmesi mücadelesinde halk sağlığı temaları. Lokman Hekim Dergisi, 11 (1), 30-39.
  • Ağır, S. (2020). Osmanlı’da karantina uygulama süreçleri ve tepkiler (1865-1914). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Ak, S. (2024). Osmanlı’dan günümüze karantina uygulama süreçleri ve pandemiyle mücadelede izlenen sağlık politikaları. Journal of socıalandanalytıcalhealth, 22(2), 172-186.
  • Ataç A., Kurt, E. & Keser, A. (2013). From mekteb-i tıbbiye-i adliye-i şahane to present day an overview to pharmaceutics education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 106, 1259 1264.
  • Ayalon, Y. (2014). Natural disasters in the ottoman empire plague, famine and other misfortunes, Cambridge University Press.
  • BCA, 272-0-079, 72/2/14, M-24.03.1924.
  • BCA, 30-18-1-2, 46/47/17, M-02.07.1934.
  • BCA. 180-9-0-0., 238/1188/10, M-02.05.1926.
  • BCA., 180-9-0-0., 213/1059/9, M-25.12.1924.
  • BCA., 30-18-1-1., 15/60/6, M-23.08.1925.
  • BCA., 30-18-1-2., 23/63/11., M-06.09.1931.
  • BCA., 30-18-1-2., 31/69/8., M-03.11.1932.
  • Benli, K. (2017). Klasik dönem Osmanlı sağlık sistemi ve salgın hastalıklar (1300-1600). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • BEO, 95/7070, H-03.04.1310.
  • Beylik, U., Kayral, H. İ., & Çırakalp, Ü. 13. (2015). Yüzyıldan 21. yüzyıla Türk sağlık sisteminin gelişim süreci üzerine bir değerlendirme. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(4), 183-189.
  • BOA, BEO, Ayniyât Defteri, Nr: 1714, S. 17-18.
  • BOA, C.SH., 1/29.
  • BOA, DH.H.,35/27, H.15.01.1331.
  • BOA, IrâdeMesâil-i Mühimme Karantina, Nr: 2537. Kaymakam Paşa takdiri.
  • BOA, irade Hariciye. Nr: 16790. 6 Safer 295/28 Kanun-ı Skil 293 tarihli sıhhiye meclisi tezkiresi ve ekleri.
  • BOA. C..SH..12.596. 21.03.1254.
  • BOA., A., AMD.
  • BOA., A., DVN.
  • 1/69., H-09.12.1262.
  • 2/35., H- 27.04.1259.
  • BOA., A., MKT. 8/35., H- 01.12.1259.
  • BOA., A., MKT.MVL. 1/21., H-18.01.1260.
  • BOA., A.MKT.MHM. 506/18., H-23.07.1321.
  • BOA., C..SH.., 27/1305, H-21.10.1259.
  • BOA., DH.MUİ., 14/21., H-17.10.1327.
  • BOA., İ. SH., 5/34, H-25.06.1324.
  • BOA., İ..DH.. 915/72648., H-5.07.1301.
  • BOA., İ..HUS., 17/137. H-18.04.1311.
  • BOA., İ..SH.. , 1/13., H-10.07.1310.
  • BOA., İ..SH.., 2/36., H-04.07.1314.
  • BOA., MAD.d/20266, H. 29.12.1030.
  • BOA., ML.EEM. 44/22, R-26.05.1294.
  • BOA., Y. A. RES., 148/39, H-18.07.1323.
  • BOA., Y..A...HUS., 286/70., H-09.06.1311.
  • BOA., Y..PRK.UM..17/76., H-22.11.1307.
  • BOA.,A.AMD., 24/7, H-2.01.1267.
  • BOA.,C..SH.., 24/1162, H-19.04.1264.
  • BOA.,C..SH..,21/1038, H-06.07.1256.
  • BOA.,DH.İD.., 46/85, H-27.02.1332.
  • BOA.,DH.MKT., 85/9, H-28.12.1310.
  • BOA.,ML.EEM., 24/15, R-27.09.1288.
  • Cantay, G. (2018), Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifaları. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • Chapman, G. B., & Coups, E. J. (2006). Emotions and preventive health behavior: Worry, regret, and influenza vaccination. Health Psychology, 25(1), 82-90.
  • Çakır, G. K. (2021). Cumhuriyet dönemi toplum sağlığı politikalarında bulaşıcı hastalıklar 1920 1940. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 202-228.
  • Damasio, A. R. (1994). Descartes’ error: emotion, reason, and the human brain. Putnam.
  • Demirci, M. (2012). Osmanlı sağlık kurumları tarihi. İstanbul: Kültür Yayınları.
  • Emiroğlu, A. (2023). Öztürk H. (Ed.), Dr. Abdülhak Adnan (Adıvar)’ın sağlık alanındaki çalışmaları (ss. 1-5). Ankara: Türkiye Klinikleri.
  • Ergin, O. (2016). Osmanlı’da sağlık ve tıp tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Goffman, (2002). The Ottoman Empire and early modern Europa. Cambrıdge University Press, New York.
  • Greenberg, J., Pyszczynski, T., & Solomon, S. (1986). The causes and consequences of a need for self-esteem: A terror management theory. Public Self and Private Self, 189-212.
  • Karaboğa, G., Çağlar, Y., & Şener, İ. (2023). Cumhuriyet tarihimizde sağlık sisteminin gelişimi ve organizasyonel dönüşüm. Manas Ssosyal Araştırmalar Dergisi 12, 319-333.
  • Kardaş, A. (2020). Cumhuriyet Dönemi’nde veba salgınları ve alınan önlemler (1923-1947). Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 7 (4), 2054-2079.
  • Kılıç, R., Nazlıer, Y. F., Özelçi, P., & Kara, A. (2023). Osmanlıda aşının tarihi: aşı memurları ve aşı evleri. Pediatr Inf 17(4), 273-289.
  • Köroğlu, A., & Karagüzel, E. Ö. (2023). Sağlığın teşviki ve gelişmesinde sağlık piskolojisinin rolü. Farabi Tıp Dergisi 2(4), 32-38.
  • Lewis, B. (2001). Modern Türkiye’nin Doğuşu. Ankara: TTK Yayınları.
  • Matovic, D., Briesemeister, B. B., & Kuchinke, L. (2021). The emotionality of words modulates lexical processing: Evidence from reaction times and event-related potentials. Neuropsychologia, 157, 107868.
  • Memiş, E., Güney Ç., & Gökçe, A. (2020). Duygu Yüklü Kelimelerin İşlenmesinde Konfigüsyon temelli temsiller. Psikoloji Çalışmaları. StudiesPsyschology, Advanceonlinepublication. https://doi.org/10.26650/SP2019-001.
  • Memiş, M., Güney, S., & Gökçe, H. (2020). Sağlık iletişiminde dilin önemi ve hasta algısı. Türk Sağlık İletişimi Dergisi, 5(2), 45-62.
  • Midhat, A. (1994). "Devlet-i Aliyye- i Osmaniye’de Karantina yani Usi:11-1 Tahaffuzun Tarihçesi", Salname-i Nezâret-i Hafidye, Belleten, 58(222), 329-376.
  • Nesipoğlu, G. (2018). Olgusal bir yapı olarak sağlık politikaları: 1920-1960 yılları arası Cumhuriyet Döneminin tarihsel izleği. Haccettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21 (1), 165-177.
  • Ortaylı, İ. (2007). İmparatorluğun en uzun yüzyılı. İstanbul: TimaşYayınları.
  • Özmen, S., & Koyuncu, S. (2023). A systematıc revıew on the concept and types of frıendly hospıtal. Hacettepe Journal of Health Administration, 26(3), 723-744.
  • Öztürk H., & Emiroğlu, A. (2023). Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti çocuk yetiştirme politikalarında Darü’ş-şafaka, Dar’ül-Aceze, Dar’ül-Hayr ve Dar’ül Eytam kurumlarının yeri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(4), 344-368.
  • Öztürk, H. (2023). Öztürk H. (Ed), Atatürk’ün vefatından sağlıkta sosyalleşmeye kadar geçen sürede sağlıkla ilgili yasal düzenlemeler (1938-1960) (ss. 55-63). Ankara: Türkiye Klinikleri.
  • Öztürk, H., & Emiroğlu, A. (2024). Az bilinen bir sağlık bakanı dr. rıza nur: Geleneksel araştırma. Turkiye Klinikleri J MedEthics. 32(1), 19-27.
  • Peter, M. L., Lipkus, I. M., & Diefenbach, M. A. (2006). Illness representations, coping, and health behavior: A theoretical review and synthesis. Health Psychology Review, 1(2), 140-162.
  • Resmî Gazete, 6 Mayıs 1930; https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc008/kanunt bmmc008/kanuntbmmc00801593.pdf.
  • Robinson, M. D., & Clore, G. L. (2002). Belief and feeling: Evidence for an accessibility model of emotional self-report. Psychological Bulletin, 128(6), 934-960.
  • Rose, A., (2022). Water and wellness: cholera in the nineteenth-century ottoman empire. undergraduate senior thesis Columbia University.
  • Rose, N. (2001).“The Politics of Life Itself.” Theory Culture & Society 18(6), 1-30.
  • Schmid, M. B., Kindermann, L., & Horn, A. B. (2015). Doctor-patient communication and patient satisfaction: The role of linguistic alignment. Patient Education and Counseling, 98(4), 451 456.
  • Shaw, S. J., & Shaw, E. K. (1977). History of the Ottoman Empireand Modern Turkey. Cambridge: Cambridge University Press. S. 289.
  • Şehsuvaroğlu, B. (1957). Türkiye Karantina Tarihine Giriş. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınevi, İstanbul.
  • Takvim-i Vekayi, 2, 7 Cemaziyelahir 1247 (13 Kasım 1831).
  • TDA, 534. 37379.150298.27., M-15.02.1945.
  • TDA., 503 .2592.17222.3., M-03.03.1947.
  • TDA., 503. 2592.17222.1., M-05.12.1947.
  • TDK, Darüşşifa, Nişanyan Sözlük, Çağdaş Türkçenin https://www.nisanyansozluk.com/kelime/dar%C3%BC%C5%9F%C5%9Fifa. Etimolojisi.
  • Terzioğlu, A. (2002). “Cumhuriyet Dönemi Türk tıbbına ve tıp eğitimine bir bakış”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 2, 269-307.
  • Terzioğlu, A., (1992). Bimarhane. İstanbul: TDVA.
  • Toprak, Z. (2013). II. Abdülhamid ve Dönemi. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Uzluk, F. N. (1948). CholeraAsiaticanın Epidemi tarihi üstüne bir araştırma. Türk Hijyen ve Tecrübî Biyoloji Dergisi, 8(1), Ankara.
  • Uzunçarşılı, İ. H. (2011). Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı. Ankara: TTK Yayınları.
  • Williams, D. R. (2013). Stress and the mental health of populations of color: Advancing our understanding of race-related stressors. Journal of Health and Social Behavior, 54(1), 1-17.
  • Yıldırım, N. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Koruyucu Sağlık Uygulamaları. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, 5, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yıldırım, N. (2006). 1894’ten Günümüze Üsküdar Tebhirhanesi. Üsküdar Sempozyumu IV Bildiriler, II, 413-428.
  • Yıldırım, N. Tübitak Bilim ve Toplum Başkanlığı Popüler Bilim Yayınları, https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/darussifa
  • Yılmaz, B. (2017). Doğu-batı iki farklı düşünme yöntemi ve XX. yüzyıl batı sanatında doğu etkileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(47), 242-254.
  • Yılmaztürk, A. (2013). Türkiye’de sağlık reformlarının tarihsel gelişimi ve sağlıkta dönüşüm programı’nın küresel niteliğinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi I, 176-188.
Toplam 94 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Sosyolojisi
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Hülya Öztürk Karataş 0000-0003-2451-210X

Atiye Emiroğlu 0000-0002-0588-0065

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 2 Mart 2025
Kabul Tarihi 8 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025

Kaynak Göster

APA Öztürk Karataş, H., & Emiroğlu, A. (2025). Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 24-51. https://doi.org/10.38122/ased.1649633
AMA Öztürk Karataş H, Emiroğlu A. Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık. ASED. Haziran 2025;9(1):24-51. doi:10.38122/ased.1649633
Chicago Öztürk Karataş, Hülya, ve Atiye Emiroğlu. “Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık”. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9, sy. 1 (Haziran 2025): 24-51. https://doi.org/10.38122/ased.1649633.
EndNote Öztürk Karataş H, Emiroğlu A (01 Haziran 2025) Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 1 24–51.
IEEE H. Öztürk Karataş ve A. Emiroğlu, “Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık”, ASED, c. 9, sy. 1, ss. 24–51, 2025, doi: 10.38122/ased.1649633.
ISNAD Öztürk Karataş, Hülya - Emiroğlu, Atiye. “Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık”. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/1 (Haziran 2025), 24-51. https://doi.org/10.38122/ased.1649633.
JAMA Öztürk Karataş H, Emiroğlu A. Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık. ASED. 2025;9:24–51.
MLA Öztürk Karataş, Hülya ve Atiye Emiroğlu. “Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık”. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 9, sy. 1, 2025, ss. 24-51, doi:10.38122/ased.1649633.
Vancouver Öztürk Karataş H, Emiroğlu A. Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Erken Cumhuriyet Dönemine Kavramlarının Dönüşümü: Koruma, Şifa, Hasta-Hastalık. ASED. 2025;9(1):24-51.