Öz
Küresel alanda kullanılmakta olan en büyük enerji kaynaklarından birisi petroldür. Global dünyada petrol ve petrol yataklarına sahip olan devletlerin diğer devletlere karşı maddi ve de ekonomik üstünlükleri bulunmaktadır. Bu yakıt enerjisine sahip olan bazı devletlerin zaman zaman yapmış oldukları siyasi ve de politik kararlar neticesinde kendi topraklarında petrol rezervleri bulunmayan diğer devletlerin ekonomik krizlerine neden olabilmektedir. Bu nedenden dolayı orta doğuda Iran ’ın başkentinde 1960’da OPEC adı verilen bir örgüt kurulmuştur ve şu anda toplam 12 devletten oluşmaktadır. Bu örgütün amacı kendi topraklarındaki petrol rezervleri bulunan ülkelerin, kendi ülkelerinde petrol bulunmayan ülkelere ihraç etmelerini ve oluşabilecek herhangi bir küresel krizlerin önüne geçmek amacıyla kurulmuştur. Bu örgütün temel prensibi petrol kaynaklarını ihraç eden ülkelerin üretkenliğini sağlar iken bu kaynakları ithal eden ülkelerin ise tekrar bir küresel anlamda petrol krizi yaşamamalarını önlemektir. OPEC üzerine yapılan bu çalışmada veriler 12 devlet ve 11 kriter olmak üzere kendi web sayfalarında yayınlamış ve oradan alınmıştır. Elde edilen veriler üzerinde TOPSIS tekniği kullanılarak bu ülkeler değerlendirilmiştir. Sonuç itibari ile ilk üç ülke A_4 > A_9 > A_3 biçiminde sıralanmıştır. Performans analizi sonuçları neticesinde OPEC üyesi olan diğer ülkelerin bu üç ülkenin petrol strateji ve politikalarını kendi değerleri ile kıyaslamalarının performanslarını artacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyüz, Y., Bozdoğan, T., & Hantekin, E. (2011). TOPSIS yöntemiyle finansal performansin değerlendirilmesi ve bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 73-92.
- Aslanoğlu, V., & Yücel, B. (2020). OPEC İçin Yeni Bir Dönüşüm: OPEC.
- Aslay, F. (2021). TOPSİS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Güneş Enerjisi Sistemlerinde Panel Seçimi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (28), 548-551.
- Emre, E., & Dinçer, S. (2020). Havacılık Sektöründe Yedek Parça Envanter Problemlerine Simülasyon ve Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Hibrit Bir Çözüm Yaklaşımı. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9(4),, 28-52.
- Kamble, A., Bhosale, V., & Naranje, V. (2022). Selection of blends of ethanol with petrol for SI engine using TOPSIS and VIKOR methods. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 2178, No. 1, p. 012037). IOP Publishing., 012037.
- Karaaslan, A., & Aydın, S. (2020). Yenilenebilir enerji kaynaklarının çok kriterli karar verme teknikleri ile değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4), 1351-1375.
- Keskin, B., & Koçoğlu, Ş. (2022). Keskin, B., & Koçoğlu, Ş. (2022). Ambalaj Sektörünün Sürdürülebilirliği ve Petrol Bazlı Plastik: Plastik Ambalaj Sektörünün Petrole Olan Bağımlılığının Analizi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (35), 252-258.
- OPEC. (2022, 05 24). Data Download. OPEC: https://asb.opec.org/data/ASB_Data.php adresinden alındı
- OPEC. (2022, 05 24). Member Countries. OPEC : https://www.opec.org/opec_web/en/about_us/25.htm adresinden alındı
- Sağır, H., & Doğanalp, B. (2016). Bulanık Çok-Kriterli Karar Verme Perspektifinden Türkiye İçin Enerji Kaynakları Değerlendirmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 233-256.
- TOPSIS. (Ocak 2019). Ş. D. Lezki, D. H. Sönmez, P. E. Şıklar, D. A. Özdemir, & P. N. Alptekin. İçinde, İşletmelerde Karar Verme Teknikleri (S. 103). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3355,Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 2210.
- Tunca, M., Ömürbek, N., Cömert, H., & Aksoy, E. (2016). Opec ülkelerinin performanslarinin çok kriterli karar verme yöntemlerinden Entropi ve Maut ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 1-12.
- Yapıcı, S., Yumuşak, R., & Eren, T. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile medikal depo yeri seçimi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2, 203-221.
- Yur, E. (2022). Petrol fiyatlarındaki değişimlerin enflasyon üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Master's thesis, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öz
One of the largest energy sources used globally is petroleum. States that possess petroleum and oil reserves have material and economic advantages over other states in the global arena. Some of the states with access to this fuel energy can, at times, cause economic crises in other states that do not have petroleum reserves due to political decisions they make. For this reason, in 1960, an organization named OPEC was established in the capital of Iran in the Middle East, and it currently consists of a total of 12 states. The goal of this organization is to facilitate the export of petroleum from countries with reserves to countries that do not have petroleum within their borders, with the aim of preventing any potential global crises.
The fundamental principle of this organization is to ensure the productivity of countries exporting petroleum resources while preventing importing countries from experiencing global oil crises again. In this study on OPEC, data were obtained from their own websites, comprising 12 countries and 11 criteria. Using the TOPSIS technique, these countries were evaluated. As a result, the top three countries were ranked A_4 > A_9 > A_3. Based on the results of the performance analysis, it is believed that other OPEC member countries can enhance their performance by comparing their petroleum strategies and policies with those of these three countries using their own values.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyüz, Y., Bozdoğan, T., & Hantekin, E. (2011). TOPSIS yöntemiyle finansal performansin değerlendirilmesi ve bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 73-92.
- Aslanoğlu, V., & Yücel, B. (2020). OPEC İçin Yeni Bir Dönüşüm: OPEC.
- Aslay, F. (2021). TOPSİS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Güneş Enerjisi Sistemlerinde Panel Seçimi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (28), 548-551.
- Emre, E., & Dinçer, S. (2020). Havacılık Sektöründe Yedek Parça Envanter Problemlerine Simülasyon ve Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Hibrit Bir Çözüm Yaklaşımı. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9(4),, 28-52.
- Kamble, A., Bhosale, V., & Naranje, V. (2022). Selection of blends of ethanol with petrol for SI engine using TOPSIS and VIKOR methods. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 2178, No. 1, p. 012037). IOP Publishing., 012037.
- Karaaslan, A., & Aydın, S. (2020). Yenilenebilir enerji kaynaklarının çok kriterli karar verme teknikleri ile değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4), 1351-1375.
- Keskin, B., & Koçoğlu, Ş. (2022). Keskin, B., & Koçoğlu, Ş. (2022). Ambalaj Sektörünün Sürdürülebilirliği ve Petrol Bazlı Plastik: Plastik Ambalaj Sektörünün Petrole Olan Bağımlılığının Analizi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (35), 252-258.
- OPEC. (2022, 05 24). Data Download. OPEC: https://asb.opec.org/data/ASB_Data.php adresinden alındı
- OPEC. (2022, 05 24). Member Countries. OPEC : https://www.opec.org/opec_web/en/about_us/25.htm adresinden alındı
- Sağır, H., & Doğanalp, B. (2016). Bulanık Çok-Kriterli Karar Verme Perspektifinden Türkiye İçin Enerji Kaynakları Değerlendirmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 233-256.
- TOPSIS. (Ocak 2019). Ş. D. Lezki, D. H. Sönmez, P. E. Şıklar, D. A. Özdemir, & P. N. Alptekin. İçinde, İşletmelerde Karar Verme Teknikleri (S. 103). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3355,Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 2210.
- Tunca, M., Ömürbek, N., Cömert, H., & Aksoy, E. (2016). Opec ülkelerinin performanslarinin çok kriterli karar verme yöntemlerinden Entropi ve Maut ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 1-12.
- Yapıcı, S., Yumuşak, R., & Eren, T. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile medikal depo yeri seçimi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2, 203-221.
- Yur, E. (2022). Petrol fiyatlarındaki değişimlerin enflasyon üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Master's thesis, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ekonometrik ve İstatistiksel Yöntemler |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 20 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |