Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi

Öz

İnsanoğlu, yaratıldığından beri bitkilerle etkileşim halinde olmuştur. Bitkileri, kimi zaman besin olarak kullanmış, kimi zaman da ilaç olarak kullanarak dertlerine deva aramışlardır. İki temel ihtiyaca da cevap veren bitkiler, zamanla cevap verdikleri ihtiyaç doğrultusunda ya da şekil açısından benzerlikler neticesinde çeşitli adlar almaya başlamıştır. Adlandırma kısmındaki niteliklerde zamanla bir artış olmuştur. Bu artışta, insanoğlunun gün geçtikçe zenginleşmeye başlayan söz varlığının etkisi oldukça fazladır. Bitkiler pek çok yönden incelenmiş ve bu incelemeler doğrultusunda çeşitli adlar verilmeye başlanmıştır. Özellikle benzerlik sebebiyle ad verme eğilimi, ad verme konusunun temelini teşkil etmeye başlamıştır. Bu duruma bir kanıt olarak etkileşim içerisinde olmayan birbirinden uzak iki bölgede de aynı bitkiye aynı adın verilmiş olmasını gösterebiliriz. Görüldüğü üzere bitkilerin adlandırılması kısmı, dil açısından ele alınabileceği gibi sosyal ve kültürel açıdan da incelenmesi gereken geniş çaplı bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Benzetme ile aktarmalar arasında çok sıkı bir ilişki vardır. Hatta bu sıkı ilişki sebebiyle dil bilimciler tarafından “benzetme, aktarmaların ilk aşamasıdır” ifadesi kullanılmıştır. Dolayısıyla bu iki söz ve anlam sanatının kullanılış amacı da birbirine benzemektedir. Esas amaç, anlatımı güçlü ve etkili bir hale getirmektir. Bunun yanına ekleyebileceğimiz bir diğer amaç ise dili tasarruflu kullanma amacı olabilir. İki sanat için aktarılabilecek bir diğer ortak özellik de bitkilerin adlandırılmasında çok büyük bir önem taşımalarıdır. Gerek şekil yönünden benzerlikler gerekse birtakım anlam aktarımları bitkilere ad verilmesinde oldukça etkili öğeler olmuştur. Bu çalışmada bitkilerin adlandırılması konusunda aktarmaların önemine vurgu yapılmaktadır. Çeşitli örneklerle de desteklenmek istenen bu çalışmada kırk sekiz çalışma taranmıştır. Ulaşılan bazı bitki adlarının yanında anlamlarına da yer verilmiştir. Bitki adları ve anlamları verildikten sonra, hangi çalışmalardan alındıkları ve bulundukları sayfa sayısı da aktarılmıştır.