Öz
İnsan neslini devam ettirme gereksiniminden doğan aile kavramının oluşumu
Türk toplumunda önemli bir yere sahiptir. Türk toplumunda aile kurma, evlilik
töreninin gerçekleşmesi ile birlikte başlamaktadır. İnsan hayatı boyunca
doğum, evlenme ve ölüm olmak üzere üç önemli “geçiş dönemi” ile karşılaşmaktadır.
Evlenme de hayatın doğumdan sonraki geçiş dönemi olarak kabul
edilmektedir. Türklerin geçmişte konargöçer bir toplum hayatı yaşamaları,
gittikleri yerlere kendi kültürlerini götürmelerine ve ister istemez başka kültürlerin
de etkisi altında kalmalarına neden olmuştur. Bu nedenle evlenme ile
ilgili âdet ve inanmalar, bölgeden bölgeye şekil olarak değişiklik gösterse de
kendi içerisinde bir bütündür. Bu çalışmanın amacı Anamur ve çevresinde
yaşayan Bahşiş Yörüklerinde hayatın geçiş dönemlerinden biri olan evlenme
ilgili âdet ve inanmaların kayıt altına alınarak yok olmasını engellemek ve gelecek
kuşaklara bu kültür birikimini aktarmaktır. Bu çalışmada yöntem olarak halk kültürü ürünlerinin derlenmesinde kullanılan alan araştırması, örnek olay
ve yazılı kaynaklardan yararlanma yöntemleri kullanılmış, gözlem ve görüşme
(mülakat) metotları tercih edilmiştir. Ayrıca kaynak şahıslarla birebir yapılan
görüşmeler ve gözlemler neticesinde derlenen bilgiler bir bütün oluşturacak
şekilde evlenme öncesi, evlenme sırası ve evlenme sonrası ritüeller olmak üzere
üç ana başlık hâlinde incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
konargöçer yaşam Bahşiş Yörükleri geçiş dönemi evlilik ritüeli
Kaynakça
- Ağdemir, S. (1991) Aile ve eğitim. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Dergisi, 1, 1, 11-14.
- Araz, N. vd., (1991) 21. yüzyılın eşiğinde örf ve âdetlerimiz (Türk töresi). İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı.
- Arslantürk, Z., Amman, M. T. (2001) Sosyoloji. İstanbul: Çamlıca.
- Artun, E.(1996) Çukurova yörüklerinin gelenek ve görenekleri. I. Akdeniz Yöresi Türk toplulukları sosyo-kültürel yapısı (Yörükler) sempozyumu bildirileri. Ankara, 25-62.
- Atalay, B. (1985) Dıvanü Lügati’t Türk tercümesi II. Cilt. Ankara: TTK.
- Atalay, B. (1985) Divanü Lûgat-it Türk tercümesi I. Cilt. Ankara: TDK.
- Ataman, S.Y.(1992) Eski Türk düğünleri ve evlenme ritleri. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Boratav, P. N. (1994) 100 soruda Türk folkloru (inanışlar, töre ve törenler, oyunlar). İstanbul: Gerçek.
- Çobanoğlu, Ö. (1999) Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Ankara: Akçağ.
- Doğan, İ. (2001) Osmanlı ailesi. Ankara: Yeni Türkiye.
- Doğan, M. S. ve Doğan, C. (2004) Tarihsel gelişim sürecinde Yörükler, Sosyoloji Konferansları Dergisi, C. 30, 15-29. Ankara.
- Eker, G. Ö. (1999a) Türk kültürü içinde Kıbrıs düğün geleneğinin değerlendirilmesi, Türk Kültürü, sayı 1, 39-50.
- Eker, G. Ö. (1999b) Küççe düğününün çocuk gelişimi ve eğitimi açısından değerlendirilmesi. Millî Folklor, sayı 42, 62-66.
- Eliade, M. (1994) Ebedi Dönüş Mitosu. (Çev. Ümit Altuğ), Ankara: İmge.
- Erdentuğ, N. (1974) Türkiye’nin Karadeniz bölgesi evlenme görenekleri ve törenlerinin etnolojik incelemesi. I. Uluslararası Türk Folklor Semineri Bildirileri, Ankara: Başbakanlık. 373-382.
- Erdentuğ, N. (1977) Sosyal âdet ve görenekler. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Ergin, M. (2004) Dede Korkut kitabı-1, Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Erkal, M. E. (1999) Sosyoloji. İstanbul: Der.
- Eröz, M. (1977) Türk kültürü araştırmaları. İstanbul: Kutluğ. Eröz, M. (1991)Yörükler. İstanbul.
- Gıddens, A. (2000) Sosyoloji (Çev. C. Güzel) Ankara: Ayraç.
- Gökyay, O. Ş. (1976) Dede Korkut hikâyeleri. İstanbul.
- Gönen, S. (2006) Dede Korkut Hikâyeleri’nden günümüze yansıyan evlilik âdetleri, Milli Folklor, cilt 9, Yıl 18, sayı 69, 62-71.
- İnan, A. (2000) Tarihte ve bugün şamanizm. Ankara.
- Jameson, Raymond Delay; “Rites de passage.” M. Leach Ve J.Fread (Ed.), Standart Dictionary of folklore, mythology and legend, New York, Funk&Wagnals, 1972, 945- 946. Kafesoğlu, İ. (1993) Türk milli kültürü. İstanbul: Boğaziçi.
- Kalafat, Y. (1998) Kuzey Azerbaycan – Doğu Anadolu ve Kuzey Irak’ta eski Türk dini izleri, Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Kayabaşı, O. A. (2013) Taşeli yöresi geçiş dönemleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
- Kayabaşı, O. A. (2016) Taşeli yöresi tahtacılarının geçiş dönemlerinde mitolojik unsurlar. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 78, 139-158.
- Koşay, H. Z. (1944) Türkiye Türk düğünleri üzerine mukayeseli malzeme. Ankara. Köse, N. (2003) Türk düğünlerinde gerdek sonrası duvak geleneği. Milli Folklor, C 8, 15(60), 92-109.
- Mirzaoğlu, F. G. (2003a) Çukurova bozlağı. Ankara: Binboğa.
- Nas Erdem, G. (2015) Yörük kültüründe düğün-ölüm âdetleri ve adlandırmaları (Anamur örneği). Journal of Turkish Language and Literature Volume:1, Issue: 2, (25-32).
- Nirun, N. (1994) Sistematik sosyoloji yönünden aile ve kültür. Ankara: A.K.M. Ozankaya, Ö. (1999) Toplumbilim. İstanbul: Cem.
- Ögel, B. (1971)Türk mitolojisi II. İstanbul.
- Ögel, B. (1991) Türk kültür tarihine giriş-VI. Ankara.
- Örnek, S. (2000) Türk halkbilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Özdemir, N. (2005) Cumhuriyet dönemi Türk eğlence kültürü. Ankara: Akçağ.
- Seyirci, M. (2000) Batı Akdeniz bölgesi yörükleri. İstanbul: Der.
- Şimşek, R. G. (2008) Barçın yaylası (Başyayla- Sarıveliler- Ermenek) folkloru, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
- Tezcan, M. (1998) Türk kültüründe başlık parası geleneği (Kültürel Antropolojik Yaklaşım), Ankara: Kültür Bakanlığı HAGEM.
- Tezcan, M. (2000) Türk aile antropolojisi. Ankara: İmge.
- Türk Dil Kurumu, “Kına”, Türkçe Sözlük, Ankara: TDK, s.1155, 2005.
- Top, N. (1986) Akraba Evlilikleri. İstanbul: Engin.
- Yakıcı, A.(1991) Düğün kelimesi ve kültürümüzdeki yeri üzerine, Millî Folklor Dergisi. Sayı: 11, s. 33-35.
- Yeşil, Y. (2012) Türk Dünyası’nda geçiş dönemi ritüelleri ve bu ritüellerde icra edilen türler, yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Antropoloji, Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Derleme Makaleleri -Compilation Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ağustos 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 24 Sayı: 95 |
Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:
TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.
Alan Editörleri/ Field Editörs
Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)