21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum

Öz

Çocuğu tanımlamak için iki anahtar kelime kullanılsa; bunlardan birisi sevgi ise diğeri de şüphesiz oyundur. Sağlıklı bir çocuğun tükenmek bilmeyen bir enerjisi vardır ve sürekli hareket etme ihtiyacı duyar. Çocuğun hareket ihtiyacını en verimli şekilde gerçekleştirdiği alanlardan birisi oyundur. Oyun, çocuğun doğal bir ihtiyacıdır ve sadece hareket devinimini karşılamaz. Çocuğun oyun oynaması, onun tüm gelişim alanlarını etkilemesi açısından oldukça önemlidir. Oyun esnasında çocuğun sosyal becerileri artar, zihinsel süreçlerini aktif şekilde kullanır, psiko-motor ve dil gelişimi desteklenir, duyuları hassaslaşır ki bu durum oyunun çocuk için doğal bir öğrenme ortamı sunmasından kaynaklanmaktadır. Çocuk, işittiği veya gördüğü durumları deneyerek, yaşama hazırlık yapmakta ve öğrenimlerini pekiştirebilmektedir. Oyunun gelişim alanlarını desteklemesi, hareket ve deneyim özgürlüğü sunmasının yanı sıra, eğlenceli olmasını sağlayan birçok faktör vardır. Bunlardan birisi de oyun öncesinde oyun sırasında veya sonrasında çocukların farklı amaçlarına hizmet eden tekerlemelerdir. Tekerlemeler tür olarak halk şiiri içerisinde incelenmektedir ki bunun nedeni de yapısal açıdan manzum özellikler göstermesidir. Aynı zamanda tekerlemeler çocuk folklorunun unsurlarından biri olarak da görülmektedir. Çocuklar tarafından oluşturulmuş ve ortaya çıkaranın belli olmadığı, literatürde ‘çocuk oyun tekerlemeleri’ olarak da tanımlanan bu tür, çocukların dünyasında önemli bir yer tutmaktadır. Çocuğun sınırsız hayal dünyasından ve dili ustaca kullanabilme yeteneğinden ortaya çıkan bu ürünler içerisinde kimi zaman anlamlı kelimeler barındırırken kimi zamanda anlamsız kelimeleri barındırmaktadır. Oyunun her aşamasında kullanılabilen tekerlemeler, ritmik bir ahenk içeren kelime veya ses tekrarları ile çocuklar açısından motive edici bir yapıya sahiptir. Bu çalışmada oyunun bütün aşamalarında tekerlemelerin işlevleri ve oyundaki yeri incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Tekerleme, çocuk oyunu, çocuk folkloru