Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Sağlık Hizmetlerinde Dijitalleşme- Mobil Sağlık (M-Sağlık) Uygulamaları

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 2, 165 - 174, 23.06.2023

Arzu Eşiyok Sevilay Uslu Divanoğlu Resul Çelik

https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1241287

Öz

Günümüzde sağlık hizmetlerinin hızlı ve etkin bir şekilde sunulması çok önemli bir konudur. Sağlık hizmetlerinin teknolojiye dayalı sistemlere entegrasyonu, sağlık alanının yenilikçi bir üslupla bütünleşmesini sağlamıştır. Teknolojinin gelişmesi ve teknolojik araçların çeşitlenmesi ile sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesinde önemli adımlar atılmıştır. Sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesi için atılan bu adımlar sağlık sektörüne büyük fırsatlar sunmaktadır. Sağlık kuruluşlarının dijitalleşme sürecini yakından takip etmesi ve bu sürece hızlı uyum sağlaması birçok avantajı beraberinde getirmiştir. Bu süreç hem sağlık hizmetlerinden yararlanmak isteyen bireylere hem de diğer tüm paydaşlara, özel veya kamu kurumlarında çalışan sağlık personeline daha iyi sağlık hizmeti sunulması açısından büyük kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesiyle önem kazanan dijital sağlık kavramının kendi içinde birçok uygulaması bulunmaktadır. Bunlar giyilebilir teknolojiler, sanal gerçeklik teknolojileri, tele-tıp, e-sağlık, 3d yazıcılar ve m-sağlık uygulamalarıdır. Bu uygulamalar arasında mobil sağlık teknolojisi, sağlık hizmetlerinin sunulmasına önemli katkı sağlamaktadır. Bireyler her geçen gün teknolojideki yeni gelişmelere tanık olmakta ve bu gelişmelere kolayca uyum sağlamaktadır. Akıllı telefonlara / cihazlara olan talebin artması bu gelişmelerin bir sonucudur. Bu nedenle uzaktan erişim sağlayan ve akıllı cihazlara kolayca indirilebilen mobil sağlık uygulamaları birçok kullanıcı tarafından aktif olarak kullanılmaktadır. Mobil sağlık uygulamalarının özellikle gizlilik ve güven üzerinde olumlu etkilerinin yanı sıra olumsuz etkilerinin de olduğunu söylemek mümkündür. T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından geliştirilen bu mobil sağlık uygulamalarına örnek olarak son zamanlarda popüler olan “Hayat Eve Sigar”, “Korona Önlem”, “E-Nabız”, “MHRS (Merkezi Hekim Randevu Sistemi)” gibi uygulamalar verilebilir. Bu çalışmada, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından hem vatandaşlara hem de sağlık personeline yönelik geliştirilen mobil sağlık uygulamaları hakkında bilgi verilerek sağlık hizmetleri üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerin incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

dijitalleşme dijital sağlık mobil sağlık mobil sağlık uygulamaları digitalization

Kaynakça

  • Ak, B. (2013). Saglikta yeni hedef: Dijital hastaneler, XV. Akademik Bilisim Konferans Bildirileri: 23-25 Ocak 2013, Antalya, (971-976).
  • Akca, N. (2013). E-Saglik. A. Yilmaz (Ed.), Saglik kurumlarinda bilgi sistemleri (158-189), Eskisehir: Anadolu Universitesi Yayını.
  • App Annie- State of Mobile Report. 30 Ekim 2021 tarihinde https://f.hubspotusercontent20.net/hubfs/8885028/App%20Annie%20-The%20State%20Of%20Mobile%202021%20.pdf sayfasından erişilmiştir
  • Arslan, N., Yaylaci, B., Eyupoglu, D. N., Kurtuncu, M. (2018). Saglikta gelisen teknoloji: Uc boyutlu yazicilar. Uluslararasi 3B Yazici Teknolojileri ve Dijital Endustri Dergisi, 2(2), 99-110.
  • Arslan, T. E., Demir, H. (2017). Universite ogrencilerinin mobil saglik ve kisisel saglik kaydi yonetimine iliskin gorusleri. Aksaray Universitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakultesi Dergisi, 9(2), 17-36.
  • Aslan, S., Guzel, S. (2020). Saglikta dijitallesme ve kisisel verilerin korunmasi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(36), 1640-1646.
  • Aydın, L. ve Kücük, S. (2017). Üç boyutlu yazıcı ve tarayıcı ile hastaya özel medikal ortez tasarımı ve geliştirilmesi. Politeknik Dergisi, 20(1), 1-8.
  • Bouza, Amancio; (2018). What is digital transformation, digitalization and digitization. Medium, 15 Ekim 2021 tarihinde https://medium.com/api-product-management/what-is-digital-transformation-digitalization-and-digitization-c76277ffbdd6 sayfasindan erisilmistir.
  • Bozdemir, A. V. (2021). Pandemi doneminde mobil saglik ve fitness uygulamalari. Uluslararasi Beden Egitimi Spor ve Teknolojileri Dergisi, 2(1), 12-28.
  • Capaci, M., Ozkaya, S. (2020). Covid-19 pandemi doneminde tele-tip uygulamalari. Anadolu Klinigi Tip Bilimleri Dergisi, 25(1), 260-262.
  • Ching W. K., & Singh M. M. (2016). Wearable technology devices security and privacy vulnerability analysis. İnternational Journal of Network Security & İts Applications, 8(3), 19-30.
  • Colaci, D., Chaudhri, S., & Vasan, A. (2016). MHealth interventions in low-income countries to adress maternal health: A systematic review. Annals of Global Health, 82(5), 922-935.
  • Demirci, S. (2018). Sagligin dijitallesmesi. Mehmet Akif Ersoy Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 10(26), 710-721.
  • Dijital Hastane. 10 Ekim 2021 tarihinde https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/TR,5007/dijital-kagitsiz-hastane-nedir.html sayfasindan erisilmistir.
  • E-Nabiz, 15 Ekim 2021 tarihinde https://www.enabiz.gov.tr/ sayfasindan erisilmistir. Ertek, S. (2011). Endokrinolojide tele- saglik ve tele-tip uygulamalari. Acibadem Universitesi Saglik Bilimleri Dergisi, 2(3), 126-130.
  • Guler, E. ve Eby, G. (2015). Akilli ekranlarda mobil saglik uygulamalari. Egitim ve Ogretim Arastirmalari Dergisi, 4(3), 45-51.
  • Hayat Eve Sigar, 15 Ekim 2021 tarihinde https://hayatevesigar.saglik.gov.tr/HES.pdf sayfasindan erisilmistir. I-Scoop. (2016). Digitization, digitalization and digital transformation: the differences, 9 Ekim 2021 tarihinde https://www.i-scoop.eu/digitization-digitalizationdigital-transformation-disruption/ sayfasından erişilmiştir.
  • İsik, T. (2019). Turkiye’de saglik kurumlarinda dijital donusum adimlari. E. Y. Altuntas (Ed.), Saglik hizmetleri uygulamalarinda dijital donusum (11-39 ), Konya: Egitim Yayinevi.
  • Journo- Türkiye Mobil Uygulamalar, 30 Ekim 2021 tarihinde https://journo.com.tr/turkiye-mobil-uygulama-2021-veriler sayfasindan erisilmistir.
  • Kilic, T. (2017). E-saglik, iyi uygulama ornegi: Hollanda. Gumushane Universitesi Saglik Bilimleri Dergisi, 6(3), 203-217.
  • Kopmaz, B., Arslanoglu, A. (2018). Mobil saglik ve akilli saglik uygulamalari. Saglik Akademisyen Dergisi, 5(4), 251-255.
  • Kostkova, P. (2015). Grand challenges in digital health, Frontiers İn Public Health, 3, 1-5. Mazuryk, T., Gervautz, M. (1999). Virtual reality history, applications, technolology and future, institute of computer graphics. Vienna University of Technology, 1-72.
  • Mercan, Y., Dizlek, K., Susim, G., Gurez, D., Akman, Y. (2020). Saglik amacli internet kullanimi ve mobil saglik uygulamalari uzerine bir arastirma. Kirklareli Universitesi Sosyal Bilimler Meslek Yuksekokulu Dergisi, 1(1), 66-76.
  • Ozdemir C., Sendir, M. (2020). Mobil saglik uygulamalari ve saglik davranisi degisikligi. Erciyes Universitesi Saglik Bilimleri Dergisi, 29(3), 210-216.
  • Ozel Cocuklar Destek Sistemi. 15 Ekim 2021 tarihinde https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR-73581/ruh-sagligi-destek-sistemi.html sayfasindan erisilmistir.
  • Ozturk, O. E., Sondas, A. (2020). Sanal saglik: Saglikta sanal gerceklige genel bakis. Kocaeli Universitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(2), 164-169.
  • Peker, V. S., Giersbergen, V. Y.M., Bicersoy, G. (2018). Saglik bilisimi ve turkiye’de hastanelerin dijitallesmesi. Saglik Akademisi Kastamonu, 3(3), 228-267.
  • Saglik Bakanligi App Store Mobil Uygulamalari. 15 Ekim 2021 tarihinde https://apps.apple.com/tr/developer/t-c-saglik-bakanligi/id867537600?l=tr sayfasindan erisilmistir.
  • Saglik Bakanligi Google Play Store Mobil Uygulamalari. 15 Ekim 2021 tarihinde https://play.google.com/store/search?q=saglik%20bakanligi%20mobil%20uygulamalar%C4%B1&c=apps&hl=tr&gl=US sayfasindan erisilmistir.
  • Saglik Bakanligi Google Play Store Sehir Hastaneleri Mobil Uygulamalari. 15 Ekim 2021 tarihinde https://play.google.com/store/search?q=sehir%20hastaneleri&c=apps&hl=tr&gl=US sayfasindan erisilmistir.
  • Tezcan, C. (2016). Sagliga yenilikci bir bakis acisi: Mobil saglik. Istanbul: Tusiad Toygar, A. T. (2018). E- saglik uygulamalari. Yasama Dergisi, 37, 101-123. Türkiye Istatistik Kurumu, 30 Ekim 2021 tarihinde sayfasindan https://www.tuik.gov.tr/ sayfasindan erisilmistir.
  • Unlu, G., Satilmis, G. İ. (2020). Antenatal donemde mobil saglik hizmetleri. İnonu Universitesi Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulu Dergisi, 8(3), 919-932.
  • Urun Takip Sistemi. 15 Ekim 2021 tarihinde https://uts.saglik.gov.tr/ sayfasindan erisilmistir.
  • World Health Organization. (2019). Who guideline: recommendations on digital interventions for health system strengthening, United Kingdom, https://www.who.int/publications/i/item/9789241550505 sayfasindan erisilmistir.
  • Yankin, B. F. (2019). Dijital donusum surecinde calisma yasami. Trakya Universitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakultesi E- Dergi, 7(2),1-38.

Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 2, 165 - 174, 23.06.2023

Arzu Eşiyok Sevilay Uslu Divanoğlu Resul Çelik

https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1241287

Öz

Nowadays, the rapid and effective delivery of health services is a very important issue. The integration of health services into technology-based systems has ensured the integration of the health field with an innovative style. With the development of technology and the diversification of technological tools, important steps have been taken in the digitalization of health services. These steps are taken for the digitalization of health services offer great opportunities for the health sector. The fact that health institutions follow the digitalization process closely and adapt quickly to this process has brought many advantages. This process provides great convenience in terms of providing better health services for both individuals who want to benefit from health services and all other stakeholders, as well as health personnel working in private or public institutions. Moreover, the concept of digital health, which has gained importance with the digitalization of health services, has many applications in itself. These are wearable technologies, virtual reality technologies, tele-medicine, e-health, 3d printers and m-health applications. Among these applications, mobile health technology makes a significant contribution to the delivery of health services. İndividuals witness new developments in technology day by day and adapt easily to these developments. İncreasing demand for smartphones/devices is a result of these developments. Therefore, mobile health applications that enable remote access and can be easily downloaded to smart devices are actively used by many users. İt is possible to say that mobile health applications have positive effects as well as negative effects, especially on privacy and trust. Examples of these mobile health applications developed by the Turkey Ministry of Health are applications such as “Hayat Eve Sigar”, “Korona Onlem”, “E-Nabız”, “MHRS (Central Physician Appointment System)” which have been popular recently. İn this study, it is aimed to examine the positive and negative effects on health services by giving information about mobile health applications developed by the Turkey Ministry of Health for both citizens and health personnel.

Anahtar Kelimeler

digitalization digital health mobile health mobile health applications

Kaynakça

  • Ak, B. (2013). Saglikta yeni hedef: Dijital hastaneler, XV. Akademik Bilisim Konferans Bildirileri: 23-25 Ocak 2013, Antalya, (971-976).
  • Akca, N. (2013). E-Saglik. A. Yilmaz (Ed.), Saglik kurumlarinda bilgi sistemleri (158-189), Eskisehir: Anadolu Universitesi Yayını.
  • App Annie- State of Mobile Report. 30 Ekim 2021 tarihinde https://f.hubspotusercontent20.net/hubfs/8885028/App%20Annie%20-The%20State%20Of%20Mobile%202021%20.pdf sayfasından erişilmiştir
  • Arslan, N., Yaylaci, B., Eyupoglu, D. N., Kurtuncu, M. (2018). Saglikta gelisen teknoloji: Uc boyutlu yazicilar. Uluslararasi 3B Yazici Teknolojileri ve Dijital Endustri Dergisi, 2(2), 99-110.
  • Arslan, T. E., Demir, H. (2017). Universite ogrencilerinin mobil saglik ve kisisel saglik kaydi yonetimine iliskin gorusleri. Aksaray Universitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakultesi Dergisi, 9(2), 17-36.
  • Aslan, S., Guzel, S. (2020). Saglikta dijitallesme ve kisisel verilerin korunmasi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(36), 1640-1646.
  • Aydın, L. ve Kücük, S. (2017). Üç boyutlu yazıcı ve tarayıcı ile hastaya özel medikal ortez tasarımı ve geliştirilmesi. Politeknik Dergisi, 20(1), 1-8.
  • Bouza, Amancio; (2018). What is digital transformation, digitalization and digitization. Medium, 15 Ekim 2021 tarihinde https://medium.com/api-product-management/what-is-digital-transformation-digitalization-and-digitization-c76277ffbdd6 sayfasindan erisilmistir.
  • Bozdemir, A. V. (2021). Pandemi doneminde mobil saglik ve fitness uygulamalari. Uluslararasi Beden Egitimi Spor ve Teknolojileri Dergisi, 2(1), 12-28.
  • Capaci, M., Ozkaya, S. (2020). Covid-19 pandemi doneminde tele-tip uygulamalari. Anadolu Klinigi Tip Bilimleri Dergisi, 25(1), 260-262.
  • Ching W. K., & Singh M. M. (2016). Wearable technology devices security and privacy vulnerability analysis. İnternational Journal of Network Security & İts Applications, 8(3), 19-30.
  • Colaci, D., Chaudhri, S., & Vasan, A. (2016). MHealth interventions in low-income countries to adress maternal health: A systematic review. Annals of Global Health, 82(5), 922-935.
  • Demirci, S. (2018). Sagligin dijitallesmesi. Mehmet Akif Ersoy Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi, 10(26), 710-721.
  • Dijital Hastane. 10 Ekim 2021 tarihinde https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/TR,5007/dijital-kagitsiz-hastane-nedir.html sayfasindan erisilmistir.
  • E-Nabiz, 15 Ekim 2021 tarihinde https://www.enabiz.gov.tr/ sayfasindan erisilmistir. Ertek, S. (2011). Endokrinolojide tele- saglik ve tele-tip uygulamalari. Acibadem Universitesi Saglik Bilimleri Dergisi, 2(3), 126-130.
  • Guler, E. ve Eby, G. (2015). Akilli ekranlarda mobil saglik uygulamalari. Egitim ve Ogretim Arastirmalari Dergisi, 4(3), 45-51.
  • Hayat Eve Sigar, 15 Ekim 2021 tarihinde https://hayatevesigar.saglik.gov.tr/HES.pdf sayfasindan erisilmistir. I-Scoop. (2016). Digitization, digitalization and digital transformation: the differences, 9 Ekim 2021 tarihinde https://www.i-scoop.eu/digitization-digitalizationdigital-transformation-disruption/ sayfasından erişilmiştir.
  • İsik, T. (2019). Turkiye’de saglik kurumlarinda dijital donusum adimlari. E. Y. Altuntas (Ed.), Saglik hizmetleri uygulamalarinda dijital donusum (11-39 ), Konya: Egitim Yayinevi.
  • Journo- Türkiye Mobil Uygulamalar, 30 Ekim 2021 tarihinde https://journo.com.tr/turkiye-mobil-uygulama-2021-veriler sayfasindan erisilmistir.
  • Kilic, T. (2017). E-saglik, iyi uygulama ornegi: Hollanda. Gumushane Universitesi Saglik Bilimleri Dergisi, 6(3), 203-217.
  • Kopmaz, B., Arslanoglu, A. (2018). Mobil saglik ve akilli saglik uygulamalari. Saglik Akademisyen Dergisi, 5(4), 251-255.
  • Kostkova, P. (2015). Grand challenges in digital health, Frontiers İn Public Health, 3, 1-5. Mazuryk, T., Gervautz, M. (1999). Virtual reality history, applications, technolology and future, institute of computer graphics. Vienna University of Technology, 1-72.
  • Mercan, Y., Dizlek, K., Susim, G., Gurez, D., Akman, Y. (2020). Saglik amacli internet kullanimi ve mobil saglik uygulamalari uzerine bir arastirma. Kirklareli Universitesi Sosyal Bilimler Meslek Yuksekokulu Dergisi, 1(1), 66-76.
  • Ozdemir C., Sendir, M. (2020). Mobil saglik uygulamalari ve saglik davranisi degisikligi. Erciyes Universitesi Saglik Bilimleri Dergisi, 29(3), 210-216.
  • Ozel Cocuklar Destek Sistemi. 15 Ekim 2021 tarihinde https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR-73581/ruh-sagligi-destek-sistemi.html sayfasindan erisilmistir.
  • Ozturk, O. E., Sondas, A. (2020). Sanal saglik: Saglikta sanal gerceklige genel bakis. Kocaeli Universitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(2), 164-169.
  • Peker, V. S., Giersbergen, V. Y.M., Bicersoy, G. (2018). Saglik bilisimi ve turkiye’de hastanelerin dijitallesmesi. Saglik Akademisi Kastamonu, 3(3), 228-267.
  • Saglik Bakanligi App Store Mobil Uygulamalari. 15 Ekim 2021 tarihinde https://apps.apple.com/tr/developer/t-c-saglik-bakanligi/id867537600?l=tr sayfasindan erisilmistir.
  • Saglik Bakanligi Google Play Store Mobil Uygulamalari. 15 Ekim 2021 tarihinde https://play.google.com/store/search?q=saglik%20bakanligi%20mobil%20uygulamalar%C4%B1&c=apps&hl=tr&gl=US sayfasindan erisilmistir.
  • Saglik Bakanligi Google Play Store Sehir Hastaneleri Mobil Uygulamalari. 15 Ekim 2021 tarihinde https://play.google.com/store/search?q=sehir%20hastaneleri&c=apps&hl=tr&gl=US sayfasindan erisilmistir.
  • Tezcan, C. (2016). Sagliga yenilikci bir bakis acisi: Mobil saglik. Istanbul: Tusiad Toygar, A. T. (2018). E- saglik uygulamalari. Yasama Dergisi, 37, 101-123. Türkiye Istatistik Kurumu, 30 Ekim 2021 tarihinde sayfasindan https://www.tuik.gov.tr/ sayfasindan erisilmistir.
  • Unlu, G., Satilmis, G. İ. (2020). Antenatal donemde mobil saglik hizmetleri. İnonu Universitesi Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulu Dergisi, 8(3), 919-932.
  • Urun Takip Sistemi. 15 Ekim 2021 tarihinde https://uts.saglik.gov.tr/ sayfasindan erisilmistir.
  • World Health Organization. (2019). Who guideline: recommendations on digital interventions for health system strengthening, United Kingdom, https://www.who.int/publications/i/item/9789241550505 sayfasindan erisilmistir.
  • Yankin, B. F. (2019). Dijital donusum surecinde calisma yasami. Trakya Universitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakultesi E- Dergi, 7(2),1-38.
Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular İşletme
Bölüm Derleme Makale
Yazarlar

Arzu Eşiyok 0000-0001-6126-8607

Sevilay Uslu Divanoğlu 0000-0001-8210-2622

Resul Çelik 0000-0001-7605-5698

Yayımlanma Tarihi 23 Haziran 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 15 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Eşiyok, A., Uslu Divanoğlu, S., & Çelik, R. (2023). Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications. Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 165-174. https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1241287
AMA Eşiyok A, Uslu Divanoğlu S, Çelik R. Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications. ASÜ İİBF Dergisi. Haziran 2023;15(2):165-174. doi:10.52791/aksarayiibd.1241287
Chicago Eşiyok, Arzu, Sevilay Uslu Divanoğlu, ve Resul Çelik. “Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications”. Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 15, sy. 2 (Haziran 2023): 165-74. https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1241287.
EndNote Eşiyok A, Uslu Divanoğlu S, Çelik R (01 Haziran 2023) Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 15 2 165–174.
IEEE A. Eşiyok, S. Uslu Divanoğlu, ve R. Çelik, “Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications”, ASÜ İİBF Dergisi, c. 15, sy. 2, ss. 165–174, 2023, doi: 10.52791/aksarayiibd.1241287.
ISNAD Eşiyok, Arzu vd. “Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications”. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 15/2 (Haziran 2023), 165-174. https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1241287.
JAMA Eşiyok A, Uslu Divanoğlu S, Çelik R. Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications. ASÜ İİBF Dergisi. 2023;15:165–174.
MLA Eşiyok, Arzu vd. “Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications”. Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c. 15, sy. 2, 2023, ss. 165-74, doi:10.52791/aksarayiibd.1241287.
Vancouver Eşiyok A, Uslu Divanoğlu S, Çelik R. Digitalization in Healthcare - Mobile Health (M-Health) Applications. ASÜ İİBF Dergisi. 2023;15(2):165-74.
 Kapak Resmi İndir